Οι παροιμίες, τα ρητά και τα γνωμικά αποτελούν μερικές από τις γλαφυρότερες διατυπώσεις της
θυμοσοφίας ενός λαού. Οι παροιμίες ως λαϊκά αποφθέγματα, με κυρίαρχο αλληγορικό χαρακτήρα,
σχετίζονται άμεσα με τα ήθη και τα έθιμα – τη λαογραφία – ενός πληθυσμού που μοιράζεται κοινά
πολιτιστικά ερεθίσματα και καταβολές.
Η προέλευση των παροιμιών, είτε στα Ελληνικά είτε σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα, χάνεται στο βάθος
των αιώνων. Η προφορική μετάδοση των παροιμιών έχει επίσης επιτρέψει στους χρήστες της γλώσσας
να μεταχειριστούν το περιεχόμενο τους προκειμένου να μεταφέρουν το κάθε φορά για αυτούς
επιθυμητό μήνυμα, αλλοιώνοντας πολλές φορές το αρχικό νόημα των εκφράσεων αυτών και
προσδίδοντάς τους νέους συμβολισμούς και περιεχόμενο. Οι παροιμίες μαρτυρούν αρχαιοπαράδοτα
στοιχεία της κουλτούρας ενός πολιτισμού με τρόπο αδρό μα συνάμα όμως σαρκαστικό, ειρωνικό,
σκωπτικό.
Ακόμα και μεταξύ πολιτισμών και λαών με διαφορετική εξελικτική πορεία είναι δυνατόν να
παρατηρήσουμε πως υπάρχουν παροιμίες που είναι χαρακτηριστικά κοινές. Συγκεκριμένα, στα
Ολλανδικά, τη γλώσσα των Κάτω Χωρών, εντοπίζουμε παροιμίες οι οποίες δεν διαφέρουν από τις
αντίστοιχες ελληνικές.
Voorkomen is beter dan genezen – Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία
In nood leert men zijn vrienden kennen – Ο φίλος στην ανάγκη φαίνεται
Waar rook is, is vuur – Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά
In het land der blinden is eenoog koning – Στους τυφλούς βασιλεύει ο μονόφθαλμος
Οι παραπάνω εκφράσεις όχι μόνο διατηρούν το ίδιο νόημα στα Ελληνικά αλλά χρησιμοποιούν τις ίδιες
λέξεις για να μεταφέρουν το ίδιο μήνυμα. Άλλες εκφράσεις παραμένουν εννοιολογικά ομοιότυπες,
δίχως όμως τη χρήση ίδιων ή συγγενών λέξεων.
Hoge bomen vangen veel wind – Παρόμοιο με το αγγλικό Tall trees catch much wind ή στα Ελληνικά,
μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες
Beter een half ei, dan een lege dop – «καλύτερα ένα μισό αυγό παρά ένα άδειο κέλυφος» ή κάλλιο
πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι (παρομοίως στα Αγγλικά, a bird in the hand is worth two in
the bush)
Een ezel stoot zich in het (al)gemeen niet tweemaal aan dezelfde steen - «ένας γάιδαρος δεν χτυπάει
δύο φορές στην ίδια πέτρα» ή στα Ελληνικά, η ίδια αλεπού δεν πιάνεται δυο φορές στην ίδια παγίδα
Twee vliegen in één klap slaan – «δύο μύγες με ένα χτύπημα» ή αντίστοιχα στα Ελληνικά, με ένα
σμπάρο δυο τρυγόνια
Het regent pijpenstelen – βρέχει καρεκλοπόδαρα (αφήνουμε σε εσάς την αυτολεξεί μετάφραση από τα
Ολλανδικά!)
Άλλες εκφράσεις είναι ξεκάθαρα ιδιωματισμοί. Είναι λοιπόν αδύνατο να μεταφραστούν επακριβώς σε
άλλη γλώσσα αποτελώντας προϊόν των ηθών, εθίμων, προλήψεων και στερεοτύπων του λαού.
Iemand met apenmunt betalen – η πληρωμή με «μαϊμουδίσια» χρήματα, η ικανότητα δηλαδή κάποιου
να εξαπατά χρησιμοποιώντας κίβδηλα λόγια.
De kogel is door de kerk – η σφαίρα «πέρασε» μέσα από την εκκλησία, η ακατάληπτη αυτή φράση
αναφέρεται στη λήψη μιας απόφασης μετά από μεγάλο διάστημα διαβουλεύσεων!
Met de mond vol tanden staan – «με το στόμα γεμάτο δόντια» ή έχω μείνει άφωνος!
Παρακάτω σας παραθέτουμε μια σειρά από άλλες εκφράσεις που βρήκαμε αστείες, ενδιαφέρουσες ή
απλά περίεργες, συνοδευόμενες από την ερμηνεία τους στα Ολλανδικά.
Veel varkens maken de spoeling dun = Wanneer je met veel mensen moet delen, krijgt ieder maar
weinig.
Men mag een gegeven paard niet in de bek kijken = Men mag niet klagen over de kwaliteit van iets dat
men gratis krijgt
Naar iemands pijpen dansen = Doen wat iemand anders voorschrijft
Een klein lek doet een groot schip zinken = Een geringe onachtzaamheid kan tot grote schade leiden
Και τα αγαπημένα μας… Iemand de oren van het hoofd eten en zien eten doet eten
